İstanbul Kent Müzesi

Tarihçe ve Lokasyon
Proje alanı, kentin çok katmanlı tarihinin güçlü bir temsili olan, 5. yüzyıla tarihlenen Theodosyus şehir surlarının Romanus Kapısı’na bitişiktir. Bizans, Konstantinopolis, Konstantiniyye, İstanbul adlarıyla birlikte, şehir sur duvarları da gelişmiştir ve dönüşmüştür. Duvardaki restorasyon, onarım, eklenti ve farklı duvar işçiliklerini izleyerek, birbirinden farklı toplulukların surları kolektif olarak nasıl kullandıklarını okuyabiliriz. Bu önemli izler, mimari projenin şekillendirilmesinde değerli bir rehber oldu.

Kentsel yerleşim genişledikçe, surlar, şehri sınırlamak yerine, merkezin bir parçası haline gelmiştir. Ayrıca Theodosian Surları, 17. Yüzyıldan beri gezginler için Kariye Kilisesi, Mihrimah Sultan Camii gibi tarihi simgeler ile birlikte kentin görülmesi gerekli rotalarından biri haline gelmiştir. Bu bağlamda müze, bu rota ile binanın şekillenmesinde de önemli bir rol oynayan günümüz modern ulaşım merkezlerini bütünleştiren bir düğüm olarak önerilmiştir. Böylelikle müze ve peyzajı bulunduğu geniş park alanlarının tarihi yarımadadan Otoyol ve Topkapı kavşağı ile kopmasına sebep olan durumu tersine çevirerek parkın kent ile ilişkisini yeniden kurmaktadır.

Mimari bir arketip olarak, müze kendi içinde karşıtlarını barındıran bir yapı türüdür. Belki de çekiciliğini tam da buradan var etmektedir. İstanbul Müzesi, her şeyden önce herkese açık ve konuksever olması gereken bir kamu binasıdır. Öte yandan, ziyaretçilerine konstrasyon imkanı geliştirmesi gereken bir yapı türüdür. Başka bir deyişle, sergilenen içeriğe ya da aktiviteye odaklanmaya yardımcı olan içe dönük ve mütevazi tipoloji, aynı zamanda dışardan masif ölçekte bir prizma olarak algılanan güçlü bir yapıdır.

Masif bir kütleden oyulmuş izlenimini veren kapalı bir forma sahip müze binası, yakınındaki surlara uygun ve onlarla hiyerarşik bir yarışa girmeyen, yatay bir forma sahiptir. Yapı temel olarak, kara duvarlarını ve ulaşım merkezini takip eden rotayla ilişkilenen bir sarmal kurguyla şekillenir. Kütle ise bulunduğu yerin topografyasına bağlantı kuran bir yaya köprüsü ile bölünmüştür. Kalıcı serginin bulunduğu müze birinci katı geniş konsollarla zemin katın dışına taşarak ana kütlenin yerden kopmasını sağlar. Müze kütlesinin çapraşık geometrisi içeriğinde yer alan sergi rotasının döngüsel akışını dış cepheye yansımasıyla oluşmuş ve giriş noktasında açılarak ziyaretçiyi yönlendiren bir ifade kazanmıştır.

Yer altındaki üç kat laboratuvarlar, servis alanları, depolar, atölyeler ve otoparkı da barındırıyor. 3500 m2 büyüklüğünde ki bu atölyeler ve depo alanları sadece İstanbul Müzesi değil büyükşehir belediyesine bağlı diğer kurum müzeleri için de altyapı sağlayabilecek nitelikte planlandılar. Ayrıca sergi kurgusunda İstanbul da ki diğer önemli müzelere de referanslar verilerek bir müzeler ağı oluşturulması amaç edinildi.

Orhan Pamuk’un dediği gibi müze neredeyse zamanın ta kendisidir ve zaman doğrusal veya tek yönlü değildir. Müze kat
yerleşiminde, envanterin tematik ve kronolojik kürasyonu belirleyici bir rol oynadı. Müze senaryosu, her farklı dönem için
kronolojik bir yol oluşturan yedi tematik bölümden oluşmaktadır. Sergileme metodu ve teşhir tekniğindeki değişiklikler
yardımıyla, ziyaretçilere her bölümde farklı bir senaryo sunmaktadır. Bina boyunca sarmal bir patika ziyaretçilere eşlik eder
ve onları bir araya getiren, müze deneyimini sindirebileceği bir dinlenme ve buluşma alanı olan kapalı avluya bağlar.